Biblioteka Publiczna w Kaliszu

Od kiedy orzeł chwyta zająca?

 Na temat herbu Kalisza Pomorskiego istnieje kilka hipotez. Różne opracowania przedstawiają odmienne teorie dotyczące symboliki, oraz pochodzenia kaliskiego godła. W ubiegłym roku, powstało nawet przedstawienie  sceniczne, które omawiało genezę tego symbolu. Widowisko, podobnie jak publikacje, oparte są wyłącznie na domniemaniach. Większość hipotez na temat przyjęcia przez nasze miasto herbu dowodzi, że został on narzucony przez margrabiów brandemburskich, z chwilą nadania praw miejskich. Otto IV, Konrad I, Jan II i Waldemar, to dostojnicy którzy 14 września 1303 roku dokonali lokacji Kalisza Pomorskiego. Miasto miało na początku inną nazwę (nawet kilka). Dla wygody posługuję się używaną współcześnie. Wszystkie teksty na ten temat dowodzą, że godło wywodzi się z tego okresu i narzucone zostało przez  któregoś z niemieckich prominentów. Wpływowa rodzina z Nowej Marchii nosiła nazwisko von Hassel (hase – niem. zając). Nie ma jednak dowodów, iż ten ród miał zająca w herbie i w jakikolwiek sposób narzucił taki symbol  nowemu miastu. Podobnie nie ma dowodu, aby któryś z margrabiów pieczętował się podobnym znakiem.

 

  Dlaczego znawcy tematu, historycy, ciągle potwierdzają teorie, że kaliski herb ma pochodzenie niemieckie? W przeciwieństwie do nich, znalazłem dowody, że symbolika widoczna na herbie Kalisza Pomorskiego, wykorzystywana była przez polskich władców piastowskich. I to ok. 160 lat przed nadaniem Kaliszowi Pomorskiemu praw miejskich i przypisaniu herbu. Syn Bolesława Krzywoustego – Władysław Wygnaniec – władca dzielnicy senioralnej i Śląska, w czasach swojego panowania emitował monety srebrne (denary). Na ich rewersie znajduje się wizerunek orła porywającego zająca. Przypuszczam, że takich monet jest dzisiaj w Polsce kilkadziesiąt. Są w muzeach, kolekcjach prywatnych, pojawiają się także na aukcjach numizmatycznych. Najistotniejszym jest jednak  fakt, że były bite w latach 1144 – 1146.

 

To namacalne dowody, że symbolika występująca na herbie Kalisza Pomorskiego, była używana przez piastowskiego władcę w pierwszej połowie XII w. Jest więc jak najbardziej polskiej proweniencji.

                                                                                                                                 Michał Heppner

 

 

Denary okresu rozbicia dzielnicowego zapoczątkował Władysław II Wygnaniec (1138-1146), który w Krakowie wybił monety czterech typów. Na jednym z nich awers prezentował postać księcia z tarczą i wzniesionym mieczem nad leżącym jeńcem, zaś rewers -  orła w locie porywającego zająca (ok. 1144-1146)*.

* A. Mikołajczyk: Leksykon numizmatyczny. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 1994, s. 72.

                                                 

Pozostałe wydarzenia

 Na temat herbu Kalisza Pomorskiego istnieje kilka hipotez. Różne opracowania przedstawiają odmienne teorie dotyczące symboliki, oraz pochodzenia kaliskiego godła.

Zimą 1944/45 sytuacja strategiczna Trzeciej Rzeszy była katastrofalna. W wyniku przeprowadzenia kilku operacji zaczepnych wykorzystano ostatnie rezerwy osobowe i moce produkcyjne. Początkowe lokalne zwycięstwa w zasadniczy sposób nie były w stanie zmienić niekorzystnego rozwoju wydarzeń (np. ofensywa niemiecka nad Balatonem).

Zachodniopomorskie Forum Kultury Kalisz
Pomorski
Ośrodek
Kultury


Biblioteka bierze udział w programie Orange dla bibliotek